Sốt rét là một căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng và lây truyền qua vết đốt của muỗi Anopheles cái bị nhiễm ký sinh trùng plasmodium. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vào năm 2020 ước tính có khoảng 241 triệu ca sốt rét và 627.000 ca tử vong do sốt rét trên toàn thế giới ở 85 quốc gia.

Trong những năm gần đây, số ca mắc sốt rét trên phạm vi cả nước nói chung cũng như Khánh Hòa nói riêng giảm mạnh, điều này cho thấy các biện pháp phòng chống sốt rét thực hiện mang lại hiệu quả do nguồn lực đầu tư hàng năm, ngoài chương trình mục tiêu y tế - dân số của chính phủ còn có sự hỗ trợ to lớn từ Dự án Sáng kiến khu vực ngăn chặn và loại trừ sốt rét kháng thuốc Artemisinin (RAI3E) và các nguồn lực khác.

Năm 2021, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa đã thực hiện 05 lượt điều tra giám sát với tổng lam máu xét nghiệm 5.083 lam; Số màn được tẩm hóa chất phòng chống véc tơ là 32.364 màn và 5518 dân được bảo vệ bằng phun hóa chất. Chỉ đạo các điểm kính các huyện tăng cường lấy lam máu tìm ký sinh trùng sốt rét của bệnh nhân sốt rét và các đối tượng nghi ngờ sốt rét tránh bỏ sót, nhất là các đối tượng đi từ vùng sốt rét lưu hành về địa phương. Trung tâm Y tế huyện, thành phố xây dựng kế hoạch đi giám sát dịch tễ sốt rét tại cộng đồng, giám sát bệnh ca tại bệnh viện, đặc biệt chú trọng giám sát tình hình sốt rét tại các xã có nhiều đối tượng giao lưu vào vùng sốt rét trở về kịp thời xử lý không cho sốt rét lan tràn và quay lại. Do vậy, số ca nhiễm có ký sinh trùng giảm dần từ 125 ca (2018) xuống còn 95 ca (2019), năm 2020 có 30, năm 2021 ghi nhận 02 ca mắc sốt rét và đến 3 tháng đầu năm 2022 toàn tỉnh chưa có ca mắc sốt rét.

Ngày 18/4/2022, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật ban hành văn bản hướng dẫn đơn vị y tế tuyến huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác tuyên truyền về các biện pháp phòng chống bệnh sốt rét nhất là những địa phương có di biến động dân cư nhân ngày Thế giới phòng chống sốt rét 25/4 với chủ đề: “Tăng cường các biện pháp phòng chống để giảm gánh nặng và tử vong do sốt rét”.

Ngay từ đầu năm 2022, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa tham mưu Sở Y tế ban hành các văn bản chỉ đạo nhằm tăng cường công tác phòng chống và loại trừ sốt rét trên địa bàn toàn tỉnh, tiếp tục duy trì các hoạt động giám sát chủ động thường xuyên tất cả các tuyến để phát hiện sớm trường hợp bệnh, chú ý với các trường hợp đi, về từ các địa phương có sốt rét lưu hành.

Khánh Hòa là một tỉnh nằm trong vùng nhiệt đới, điều kiện khí hậu thuận lợi cho các loài côn trùng gây bệnh tồn tại và phát triển, hiện nay diễn biến thời tiết thất thường mưa, nắng xen kẽ tạọ điều kiện thuận lợi cho muỗi truyền bệnh sốt rét phát triển mạnh, cùng với việc bảo vệ cá nhân tránh phơi nhiễm với muỗi cho cộng đồng gặp khó khăn. Trước mắt tập trung việc phát hiện và điều trị cho tất cả những đối tượng mang ký sinh trùng bao gồm bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và cộng đồng xung quanh nhà bệnh nhân, những người có yếu tố nguy cơ như đi rừng, ngũ rẫy, phun tồn lưu hóa chất cho tất cả các hộ gia đình tại thôn, bản có ổ bệnh và áp dụng các biện pháp bảo vệ bổ sung như khơi thông cống rãnh, tránh các ổ nước đọng, phát quang bụi rậm xung quanh nhà…Vì vậy, để duy trì kết quả phòng, chống bệnh sốt rét đạt được trong những năm qua, ngày 31/5/2021 Sở Y tế có kế hoạch lộ trình loại trừ sốt rét giai đoạn 2021 – 2025, trong đó TP Nha Trang và TP Cam Ranh được cấp giấy chứng nhận loại trừ sốt rét năm 2022.

Một trong những vấn đề cần ưu tiên là hoạt động truyền thông, giáo dục sức khỏe với nhiều hình thức khác nhau để mọi người dân chủ động phòng, chống bệnh sốt rét, đồng thời phối hợp với các ban ngành đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội trên địa bàn tăng cường các biện pháp truyền thông phòng chống sốt rét như ngủ màn, ngủ màn tẩm hóa chất tồn lưu lâu được cấp từ dự án sốt rét (RAI3E), sử dụng hương xua tại gia đình, sử dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân bổ sung khi đi rừng, ngủ rẫy như không đi làm sớm và về muộn, mặc áo quần dài tay, sử dụng kem xua muỗi…Trong các mùa cao điểm sốt rét, y tế các cấp, đặc biệt là tuyến cơ sở cần tăng cường phát hiện ca bệnh chủ động ngay từ cộng đồng bằng test chẩn đoán nhanh. Điều trị triệt để ca bệnh theo phát đồ quy định của Bộ Y tế.

Bệnh sốt rét có thể phòng, chống và chữa khỏi hoàn toàn khi thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh, phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vì vậy, người dân hãy tích cực tham gia các hoạt động phòng chống sốt rét.

Để phòng chống bệnh sốt rét, người dân cần thực hiện các biện pháp sau:

- Thường xuyên ngủ màn, ngay cả ban ngày và màn cần được tẩm hóa chất diệt muỗi nếu ở vùng có dịch.

- Sử dụng một số biện pháp xua đuổi muỗi như dùng vợt muỗi, nhang đốt muỗi, thoa kem chống muỗi....

- Vệ sinh môi trường xung quanh nơi ở, loại bỏ những nơi trú ẩn của muỗi, phát quang bụi rậm, sắp xếp vật dụng sinh hoạt trong gia đình ngăn nắp.

- Những người đi làm ở vùng rừng, rẫy cần mang theo màn để ngủ, trước khi đi nên đến cơ sở y tế để được cấp thuốc uống.

- Khi thấy các triệu chứng như: rét run, sốt nóng, sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

                                            Hữu Sinh